Soạn văn: Chuyện người con gái Nam Xương (trích Truyền kì mạn lục)
I: Kiến thức cơ bản cần năm vững
1: Nguyễn Dữ, quê ở huyện Trườn Tân, nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Ông là học trò của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông sống ở thế kỉ XVI, thời kì triều đình nhà Lê bắt đầu khủng hoảng. Học rộng, tài cao, nhưng Nguyễn Dữ chỉ làm quan một năm rồi xin nghỉ về nhà nuôi mẹ già và viết sách.
Tác phẩm Truyền kì mạn lục viết bằng chữ Hán, khai thác các chuyện cổ dân gian và dã sử, truyền thuyết của Việt Nam. Tất cả gồm 20 truyện.
2: Tóm tắt truyện Chuyện người con gái Nam Xương
Vũ Thị Thiết là người thùy mị, nết na, tư dung tốt đẹp. Nàng lấy chồng là Trương Sinh, một người không có học, tính lại đa nghi. Trương Sinh đi lính, Vũ Nương ở nhà chăm sóc mẹ chồng, nuôi con. Bà cụ qua đời. Sau khi giặc tan Trương Sinh trở về. Khi ngồi với con, thấy bé Đản nói rằng có một người cha đêm nào cũng đến “mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả”, Trương Sinh ghen, nghi ngờ vợ, mắng nhiếc nàng và đánh đuổi đi. Vũ Nương ra bến Hoàng Giang than thở và tự vẫn. Một đêm bé Đản lại trỏ cái bóng mà bảo là cha đến. Trương Sinh lúc ấy mới biết mình ngờ oan cho vợ.
Có một người làng là Phan Lang bị chết đuối nhưng vốn là ân nhân của Linh Phi nên được cứu vào cung nước của rùa thần. Tại đây ông ta gặp Vũ Nương. Vũ Nương gửi một chiếc hoa vàng và dặn nếu Trương Sinh nhớ tình cũ thì lập đàn giải oan, nàng sẽ trở về. Phan Lang về gặp Trương Sinh, đưa chiếc hoa vàng. Trương Sinh lập đàn giải oan. Vũ Nương có trở về thấp thoáng trên sông nhưng không thể trở về nhân hian được nữa.
II: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản
1: Truyện gồm 3 phần:
2: Nhân vật Vũ Nương được miêu tả trong các hoàn cảnh khác nhau. Trong cuộc sống vợ chồng, nàng không để xảy ra mối bất hòa. Khi tiễn chồng đi lính nàng bày tỏ sự thương nhớ và chỉ mong chồng bình yên khiến mọi người “ứa hàng lệ”. Những ngày vắng chồng nàng làm tròn bổn phận người con dâu hiếu thảo với mẹ chồng, chăm sóc con và không nguôi nhớ chồng. Khi chồng nghi oan nàng cố tìm cách thanh minh, nhưng không kết quả. Nàng đã tìm đến cái chết để giải thoát. Nhìn chung trong các hoàn cảnh, Vũ Nương thể hiện là người phụ nữ hiền thục, đảm đang, hiếu thuận, thương chồng con, hết lòng vun đắp cho hạnh phúc gia đình.
Tiếng thở dài nhẹ nhàng đi cùng với hai, ba cái gật đầu nhỏ, là tiền lẻ của lòng trắc ẩn trong xã hội chung.
That sort of half sigh, which, accompanied by two or three slight nods of the head, is pity's small change in general society.
Charles Dickens
