Bài viết
Tục ngữ dân gian là kho tàng trí tuệ của muôn đời mà mỗi câu là một bài học lớn. Một trong những bài học ấy được nhân dân ta đúc kết và khuyên dạy trong câu:
Có công mài sắt có ngày nên kim
Tục ngữ thường xây dựng những chân lí dựa trên những hình ảnh ẩn dụ tượng trưng. Câu tục ngữ này cũng vây. Tác giả dân gian đang nói đến một quá trình đem thanh sắt vừa to vừa cứng mà mài thành cây kim nhỏ. Công việc ấy tưởng chừng như không thể nào làm nổi bởi nó vừa khó lại vừa tốn công tốn sức. Thế nhưng vẫn có người không quản ngại gian nan, vẫn gắng sức và làm cho kì được. Nghĩa đen của câu tục ngữ là nói việc mài sắt thành kim nhưng nghĩă bóng của nó lại là một bài học nhân sinh quý giá. Câu tục ngữ của cha ông khuyên dạy chúng ta: làm việc gì cũng phải kiên trì, nhẫn nại, cố gắng và quyết tâm. Có được tinh thần như thế thì công việc dẫu có khó khăn gian khổ đến đâu, chung ta cũng có thể hoàn thành.
Chúng ta đã từng được đọc, được nghe nhiều câu chuyện. Trong những câu chuyện ấy, chắc chúng ta cũng đã gặp không ít những tấm gương về lòng nhân oai kiên trì. Ta hãy nhớ đến tấm gương anh Ký. Dù đã bị liệt cả hai tay thế nhưng cái mong ước được đến trường đã thôi thúc anh ngày đêm quyết tâm khổ luyện. Anh tập viết bằng chân một cách khó khăn và khổ sở. Những dòng chữ đều tiên nghuệch ngoạc, dọc ngang, uốn lượn khiến anh rất buồn lòng. Thế nhưng anh vẫn quyết tâm và rồi cuối cùng anh đã vượt qua số phận. Anh đã trở thành một người thầy giáo ưu tú, được bao thế hệ học sinh kính trọng, mến yêu.
Bên cạnh tấm gương anh Nguyễn Ngọc Ký chúng ta hãy nhớ đến cuộc đời của nhà thơ Đỗ Phủ. Chắc chẳng ai trong chúng ta có thể phù nhận được tài thơ kiệt xuất của ông. Thế nhưng thi sĩ lừng danh bậc nhất Trung Hoa ấy lại có một cuộc đời rất vất vả đớn đau. Ông gần như suốt đời phải sống lang thang phiêu bạt. Nhà nghèo lại phải thường xuyên chạy loạn chiến tranh, nhiều lúc Đỗ Phủ muốn bỏ ngay nghiệp văn chương. Bởi những bài thơ của ông không thể làm ấm lòng con trẻ và không thể chữa được bệnh cho bố mẹ già. Thế nhưng cũng bằng một sự quyêt tâm rất lớn, nhà thơ đã vươn lên để vừa vẫn duy trì cuộc sống vừa lại có thể theo đuổi nghiệp văn chương.
Trong lao động chúng ta cũng phải nể phục nhũng tấm gương như nhà bác học Lương Định Của – một kĩ sư nông nghiệp xuất sắc của nước ta. Những năm nước nhà còn chìm trong đói kém, anh đã không quản đêm ngày và thời tiết lội bì bõm trên những đám ruộng mà thử nghiệm, mà nghiên cứu để tìm ra giống lúa mới có năng suất cao hơn. Rồi những tấm gương như Anh-xtanh, Nô-ben, Men-đê-lê-ép… tất cả những nhà khoa học ấy để vươn được tới những thành công thì họ cũng đã phải chịu hàng trăm lần thất bại. Và chắc chắc nếu không có đủ niềm tin và nghị lực thì họ đã không thể trở thành những nhà khoa học nổi tiếng với những phát minh mang ý nghĩa lớn lao.
Câu tục ngữ của nhân dân ta đúng là một lời khuyên qúy giá. Nó nhắc nhở chúng ta phải luôn luôn rèn luyện để có lòng kiên trì nhẫn nại và ý chí quyết tâm. Có như vậy, chúng ta mới dễ dàng vượt qua những khó khăn vất và để trở thành những người công dân tốt và làm việc nhiều điều hữu ích cho cuộc sống của mỗi chúng ta.
Chúng ta không bận tâm về việc không tới được bất cứ đâu nhiều bằng việc không có bạn đồng hành nào trên đường.
We do not mind our not arriving anywhere nearly so much as our not having any company on the way.
Frank Moore Colby
