Soạn văn : Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản
1 : Nhan đề của bài thơ có hai điểm khác lạ.Thứ nhất là có từ bài thơ. Có thể chỉ cần viết Tiểu đội xe không kính cũng là đủ. Tác giả muốn nhấn mạnh đây là bài thơ chứ không phải là câu chuyện. Thứ hai là xe không kính. Các xe ô tô đều có kính, nhưng xe không kính thì chỉ có ở chiến trường khi đánh Mĩ. Mà có cả tiểu đội chứ không phải một chiếc xe đơn lẻ. Vậy xe không kính không phải là ít.
2 : Những người lái xe trên tuyến đường Trường Sơn là những con người có tư thế rất đường hoàng. Họ ung dung ngồi vào buồng lái, điều khiển xe chạy giữa chiến trường mưa bom bão đạn. Họ mất ngủ, chịu bụi, chịu ướt áo. Nhưng họ không phàn nàn, không kêu ca. Bụi thì họ châm điếu thuôc : nhìn nhau mặt lấm cười ha ha. Ướt thì họ đi tiếp : chưa cần thay lái trăm cây số nữa – Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi. Chiếc xe vỡ kính, hỏng đèn, xước thùng, hỏng mui. Thế nhưng các chiến sĩ vẫn lái, vẫn đưa xe lên chạy về phía trước. Họ là những thanh niên tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì chống Mĩ cứu nước.
3 : Ngôn ngữ của bài thơ giống lời ăn tiếng nói hằng ngày. Những từ khẩu ngữ như ừ thì, chưa cần rửa, chưa cần thay, phì phèo châm điếu thuốc, nghĩa là gia đình đấy làm cho câu thơ bình dị, phản ánh sự trẻ trung, hồn nhiên của chiến sĩ. Giọng điệu bài thơ có chút lí sự, tinh nghịch của những người trẻ tuổi : Không có kính không phải vì xe không có kính ; không có kính ừ thì có bụi ; không có kính, ừ thì ướt áo ; chưa cần rửa… ; chưa cần thay… Giọng điệu đó phản ánh tinh thần lạc quan pha chút tinh nghịch của chiến sĩ lái xe. Chính tinh thần lạc quan đó đã làm cho họ có thể ung dung, bình tĩnh vượt qua mọi khó khăn, gian khổ cùng những trận bom giật, bom rung để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ chi viện cho miền Nam.
4 : Thế hệ trẻ thời kháng chiến chống Mĩ là một thế hệ dũng cảm. Họ đã đem tuổi xuân phục vụ cho khắp các mặt trận. Họ trực tiếp cầm súng hoặc cung cấp đạn dược, lương thực cho chiến trường. Họ là các chiến sĩ vận tải, là những đội viên thanh niên xung phong… Bất cứ ở đâu, họ đều có tác phong đường hoàng. Họ trẻ, khỏe, vui. Tính chất sôi nổi ấy thể hiện trong việc bắt tay đồng đội qua cửa kính vỡ, qua việc dựng lán, chung bát đũa nghĩa là gia đình. Tinh thần yêu đời, lạc quan ấy đã cho họ một sức mạnh để khắc phục khó khăn. Họ vượt qua bom giật, chiến thắng bom rung, vượt qua bụi, mưa, và những hư hại của xe cộ. Lại đi, lại đi trời xanh thêm là bài hát của họ, là khẩu hiệu và cũng là hoạt động thực tế của họ.
Nếu so với người lính trong bài Đồng chí ta thấy thế hệ người lính chống Mĩ trẻ chung hơn, họ có phương tiện đầy đủ (có ô tô chở người, vũ khí, đạn dược). Không thấy sự thiếu thốn, cũng không thấy nói nhiều đến cơn sốt (mặc dù thời chống Mĩ cũng có nhiều chiến sĩ bị sốt và nhiều bài thơ nói về cơn sốt). Các phương tiện như quần áo, giày dép đủ hơn, lại có vỗng mắc trên đường ra trận. Tuy có nét khác nhau nhưng đều giống nhau ở tinh thần đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn, quyết chiến, quyết thắng.
Thận trọng là lý trí ở mức hoàn hảo, và hướng dẫn chúng ta trong mọi nghĩa vụ của cuộc đời.
Discretion is the perfection of reason, and a guide to us in all the duties of life.
Walter Scott