Dưới đây là bài phân tích mục “Chiến tranh và người dân bản xứ” trong bài Thuế máu của Nguyễn Ái Quốc và nêu cảm nghĩ của em.
Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914-1918), Nguyễn Ái Quốc sống và hoạt động tại Pháp. Người từng viết truyện kí, viết phóng sự… bằng tiếng Pháp đăng trên báo “Người cùng khổ”, báo “Nhật đạo”,…
Năm 1925, tác phẩm “Bản án chế độ thực dãn Pháp” của Nguyền Ái Quốc viết bằng tiếng Pháp được xuất bán tại Pari. Tác phẩm đã tố cáo và kết án những tội ác tày trời của chủ nghĩa thực dân Pháp, đồng thời phản ánh cuộc sống tủi nhục, đau thương của những người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa trên thế giới.
Đoạn trích Thuế máu rút trong Chương 1 “Bản án chế độ thực dân Pháp” với nhan đề ‘Thuế máu’’ rất độc đáo, có giá trị tố cáo tội ác của bọn thực dân một cách đanh thép. Các tiêu đề bổ sung như: 1. Chiến tranh và “người bản xứ” 2. Chế độ lính tình nguyện; 3. Kết quả của sự hy sinh – đã làm rõ cái thứ Thuế máu vô cùng kì lạ và vô nhân đạo. Những người An-nam-mít, những nô lệ da đen phải làm bia đỡ đạn cho bọn thực dán Pháp và bị đối xử một cách vô cùng dã man. Ta hãy tìm hiểu và phân tích mục “Chiến tranh và người dân bản xứ”.
Trước khi có chiến tranh thì những thanh niên “bản xứ” chỉ là “những tên da đen bẩn thỉu”, “những tên An-nam-mít bẩn thỉu” chỉ biết làm cu-Ii “kéo xe tay” và “ăn đòn” của các quan cai trị da trắng. Nhưng khi chiến tranh vừa bùng nổ, bọn thực dân đã xảo quyệt dùng mọi thủ đoạn lừa mị, bịp bợm biến những kẻ khốn nạn ấy thành “con yêu”, “bạn hiền” của các quan cai trị “phụ mẫu nhân hậu”, của các quan “toàn quyền lớn, toàn quyền bé”, họ được phong cho các danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bào vệ công lí và tự do”. Tác giả đã sử dụng thủ pháp tương phản để vạch trần giọng lưỡi, thủ đoạn bịp bợm quắt quay của bọn thực dân trong việc bắt nô lệ “bản xứ” làm bia đỡ đạn, một cách đánh Thuế máu vô cùng xảo quyệt. Các từ ngữ như “chiến tranh vui tươi”, “lập tức họ biến thành”, “đùng một cái”, “được phong cho cái danh hiệu tốì cao’’- đã làm cho giọng văn châm biếm trở nên sâu cay, mỉa mai.
Nguyến Ái Quốc đã gợi lên những mất mát đau thương của những thanh niên bán xứ bị bắt đi làm bia đỡ đạn. Họ phải “xa lìa” vợ con, phải “rời bỏ” quê hương, mảnh ruộng, đàn cừu. Họ đi “phơi thây” trên các bãi chiến trường châu Âu. Có biết bao cảnh chẽt chúc thương tâm. Chết vì thủy lôi , “Được xuống tận đáy biển để bảo vệ Tổ quốc của các loài quỷ quái”. Bị “đem nướng”, đã “bỏ xác” tại các vùng hoang vu Ban – căng, để “lúc chết còn tự hỏi phải chăng nước mẹ muốn chiếm ngôi nguyên phi trong cung cấm Vua Thổ”. Xương máu của họ, cái chết của họ thật vô nghĩa, hoặc “anh dũng đưa thân cho người ta tàn sát” trên bờ sông Mác-nơ, trong bãi lầy miền Săm-pa-nhơ, hoặc “lấy máu mình tưới những vòng nguyệt quế của các cấp chỉ huy” y hoặc “lấy xương mình chạm nên những chiếc gậy của các ngài thống chế”. Tác giả đã kết hợp miêu tả với hình luận để mỉa mai. châm biếm cái Thuế máu của bọn thực dân.
Những người lính thợ không bị bỏ xác trên các bãi chiến trường thì lại bị đầu độc, phải lao động khổ sai, “làm kiệt sức” trong các xưởng thuốc súng ghê tởm “nhiễm phải những luồng khí độc đỏ ối”. Những kẻ khốn khổ ấy “đã khạc ra từng miếng phổi” chẳng khác hít phải hơi ngạt vậy ! Đó là một sự “trả giá” rùng rợn của “dân bản xứ” đối với chiến tranh!
Những con số dưới ngòi bút Nguyễn Ái Quốc thật sự “biết nói”: Bảy mươi vạn người bản xứ bị đánh thuế máu, và trong số ấy có tám vạn người đã chết đau đớn. vô nghĩa “không bao giờ còn trông thấy mặt trời trên quê hương đất nước mình nữa ”.
Đọc mục “Chiến tranh và người dân bản xứ” trong chương Thuế máu, ta vô cùng xúc động trước số phận đau thương của những “người bản xứ” những nô lệ da đen da vàng đã phải nộp “thuế máu” cho bọn thực dân Pháp trong đại chiến thế giới lần thứ nhất.
Nguyễn Ái Quốc đã sử dụng sắc sảo các thủ pháp nghệ thuật như tương phản đối lập, kết hợp miêu tả với bình luận, nêu lên những con số, những sự thực, đặc biệt tạo nên những lời văn, giọng văn chua cay để vạch trần, để lên án, để châm biếm loại Thuế máu. một trong những hình thức bóc lột dã man nhất của thực dân Pháp.
Sức khỏe tốt và trí tuệ minh mẫn là hai điều hạnh phúc nhất của cuộc đời.
Good health and good sense are two of life's greatest blessings.
Publilius Syrus
