Dưới đây là bài phân tích một số câu thơ bài thơ xuân của Ức Trai
Nguyễn Trãi có Ức Trai thi tập” và “Quốc âm thi tập”. Đọc thơ chữ Hán hay thơ chữ Nôm của ông, một ấn tượng rất sâu sắc đối với mỗi chúng ta là tình yêu thiên nhiên dào dạt nồng hậu trang trải qua nhiều bài thơ, vần thơ xinh xắn, hữu tình.
Hoa thơm trái ngọt, cây lá xanh tươi, núi sông hùng vĩ, một bến dò xuân, một vầng trăng, một áng mây, một con cò con hạc, cây mồng tơi, cây chuối, cây hòe… bình dị, thân thuộc được nhà thơ nói đến với nhiều yêu thương và trân trọng, nâng niu và quý mến.
Nguyễn Trãi nói đến bốn mùa, ít nói đến mùa đông sương tuyết lạnh lẽo. Là màu trắng trên ngọn cây, là bầy nhạn bay hình chữ triện trên bầu trời khi gió lạnh thổi thau canh:
Là mùa hè với màu xanh của cây hòe rợp tán, với màu đỏ của thạch lựu ờ hiên nhà, sen hồng trong đám ngoài ao. Hương sắc mùa hè tràn đầy một sức sống của làng quê:
Sóc: Phương bắc
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức dò,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”
Sự căm thù của con người sẽ trôi qua, và những kẻ độc tài rồi sẽ chết, và sức mạnh chúng cướp của nhân dân sẽ trở về với nhân dân. Và chừng nào con người còn chết đi, tự do sẽ không bao giờ tàn lụi.
The hate of men will pass, and dictators die, and the power they took from the people will return to the people. And so long as men die, liberty will never perish.
Charlie Chaplin
