Dưới đây là phân tích bài thơ “Ngắm trăng ” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Bài 2)
Trãng – người bạn tâm tình, trăng – nguổn cảm hứng dạt dào, bất tận cùa thi sĩ muôn đời. Trong thơ văn đông tây kim cổ, đã có biết bao bài thơ hay viết về trăng, đế lại ấn tượng không phai mờ trong trái tim người đọc. Một trong những tác già viết nhiều về trăng là nhà thơ – lãnh tụ Hồ Chí Minh. Suốt cuộc đời cách mạng gian truân và vẻ vang cùa Bác. Bác luôn coi trăng là tri âm, tri ki.
Bài thơ “Ngắm trăng” ra đời trong một hoàn cảnh đặc biệt: giữa chốn lao tù tăm tối của chế độ Tướng Giới Thạch, thi sĩ – người tù tay bị xích, chân bị cùm, thân thể đọa đày nơi ngục lạnh mà lòng thanh thản thường thức vẻ đẹp của một đêm trăng sáng:
“Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
Đối thử lương liêu nại nhược hà ?
(Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ”.
Câu thơ mở đầu tả thực cành lao tù khắc nghiệt: “không rượu cũng không hoa”. Trong tù làm gì có rượu và hoa là những thứ vốn để tạo thi hứng cho tâm hồn thi sĩ ? Xưa nay, uống rượu ngắm trăng, uống rượu thưởng hoa là chuyện thường tình. Nhưng ở đây, trong hoàn cảnh lao tù này, cái ‘’không rượu” chổng lên cái “không hoa”… Hiện thực xám ngắt và lạnh lẽo phủ định tất cả.
ấy thế nhưng trong huyết mạch Bác, trong trái tim yêu đời bao la của Người cảm hứng vẫn dạt dào, nóng đượm khiến Người phải thốt lên: “Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ” Ánh trăng thanh khiết vời vợi kia như thúc giục, như mời gọi thi nhân hãy ra giữa chôn tự do mà giao hòa, chia sẻ. Thế nhưng nghiệt nỗi hoàn cảnh trói buộc con người. Con người đang bị giam hãm, cho nên việc thưởng ngoạn chỉ thu gọn trong một cử chỉ cảm thám, lặng lẽ:
“Nhãn hướng song tiền khán minh nguyệt
Tội lỗi chỉ nằm trong việc làm tổn thương người khác một cách không cần thiết. Tất cả những "tội lỗi" khác đều chỉ do con người tưởng tượng hão ra.
Sin lies only in hurting others unnecessarily. All other "sins" are invented nonsense.
Robert A Heinlein
